Class 7 Maths Chapter 9 Exercise 9.2 – परिमेय संख्याएँ

Class 7 Maths Chapter 9 Exercise 9.2 – परिमेय संख्याएँ

NCERT Solutions for Class 7 Maths Chapter 9 Rational Numbers Ex 9.2 – जो विद्यार्थी 7वीं कक्षा में पढ़ रहे है उनके लिए यहां पर एनसीईआरटी कक्षा 7 गणित अध्याय 9. (परिमेय संख्याएँ) प्रश्नावली 9.2 के लिए सलूशन दिया गया है. जोकि एक सरल भाषा में दिया है .ताकि विद्यार्थी को पढने में कोई दिक्कत न आए .इसकी मदद से आप अपनी परीक्षा में अछे अंक प्राप्त कर सकते है. इसलिए निचे आपको एनसीईआरटी समाधान कक्षा 7 गणित अध्याय 9 परिमेय संख्याएँ प्रश्नावली 9.2 दिया गया है .

NCERT Solutions For Class 7th Maths परिमेय संख्याएँ (प्रश्नावली 9.2)

1. योग ज्ञात कीजिए :

CodeCogsEqn 2021 10 05T163214.141 CodeCogsEqn 2021 10 05T163315.131 CodeCogsEqn 2021 10 05T163335.340

CodeCogsEqn 2021 10 05T163404.832 CodeCogsEqn 2021 10 05T163800.821 CodeCogsEqn 2021 10 05T163823.612

CodeCogsEqn 2021 10 05T163910.601

हल : CodeCogsEqn 2021 10 05T163214.141

CodeCogsEqn 2021 10 05T165125.839

CodeCogsEqn 2021 10 05T165140.278

CodeCogsEqn 2021 10 05T165149.426

CodeCogsEqn 2021 10 05T165429.027 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163315.131

दोनों हरों 3 और 5 का ल० स० 15 है।

इसलिए, CodeCogsEqn 2021 10 06T080422.309

ल० स० 3 x 5 = 15

इस ल० स० 15 के हर के साथ एक समतुल्य परिमेय संख्या

और CodeCogsEqn 2021 10 06T081906.910

इस ल० स० 15 के हर के साथ एक समतुल्य परिमेय संख्या

इस प्रकार CodeCogsEqn 2021 10 06T082122.060

CodeCogsEqn 2021 10 06T082236.851

CodeCogsEqn 2021 10 06T082246.664 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163335.340

10 और 15 का ल० स० 30 है। इसलिए, हम दी गई प्रत्येक परिमेय संख्या को हर 30 वाली समतुल्य परिमेय संख्या बनाएँगे।

ल० स० = 2 x 3 x 5 = 30

अब CodeCogsEqn 2021 10 06T082850.732

और CodeCogsEqn 2021 10 06T082914.935

इस प्रकार CodeCogsEqn 2021 10 06T083233.564

CodeCogsEqn 2021 10 06T083443.375

CodeCogsEqn 2021 10 06T083515.473

CodeCogsEqn 2021 10 06T083527.660 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163404.832

या CodeCogsEqn 2021 10 06T084026.196

11 और 9 का ल० स० 99 है। इसलिए, हम दी गई प्रत्येक परिमेय संख्या को हर 99 वाली समतुल्य परिमेय संख्या बनाएँगे।

ल० स० = 9 x 11 = 99

अब CodeCogsEqn 2021 10 06T084610.176

और CodeCogsEqn 2021 10 06T084815.703

इस प्रकार CodeCogsEqn 2021 10 06T085111.522

CodeCogsEqn 2021 10 06T085148.067

CodeCogsEqn 2021 10 06T085428.238

CodeCogsEqn 2021 10 06T085451.994 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163800.821

19 और 57 का ल० स० 57 है। इसलिए, हम दी गई प्रत्येक परिमेय संख्या को हर 57 वाली समतुल्य परिमेय संख्या बनाएँगे।

ल० स० = 19 x 3 = 57

अब CodeCogsEqn 2021 10 06T091648.484

इस प्रकार CodeCogsEqn 2021 10 06T091621.442

CodeCogsEqn 2021 10 06T091800.831

CodeCogsEqn 2021 10 06T091941.395

CodeCogsEqn 2021 10 06T092019.921 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163823.612

या CodeCogsEqn 2021 10 06T092353.898 लिखिए जिससे

कि जोड़ने वाली परिमेय संख्याओं के समान हर 3 हो जाएँ।]

CodeCogsEqn 2021 10 06T092453.272

CodeCogsEqn 2021 10 06T092501.219 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 05T163910.601

या CodeCogsEqn 2021 10 06T095235.083

CodeCogsEqn 2021 10 06T095416.828

CodeCogsEqn 2021 10 06T095510.591

[3 और 5 का ल० स० 15 है।]

CodeCogsEqn 2021 10 06T095649.588

CodeCogsEqn 2021 10 06T095708.027 उत्तर

2. ज्ञात कीजिए :

CodeCogsEqn 2021 10 06T095925.839 CodeCogsEqn 2021 10 06T100048.266 CodeCogsEqn 2021 10 06T100141.647

CodeCogsEqn 2021 10 06T100329.456 CodeCogsEqn 2021 10 06T100352.365

हल : CodeCogsEqn 2021 10 06T095925.839

हम इसे इस प्रकार लिख सकते हैं CodeCogsEqn 2021 10 06T101138.045 का योज्य प्रतिलोम।

CodeCogsEqn 2021 10 06T101257.980 CodeCogsEqn 2021 10 06T101343.492 का योग्य प्रतिलोम CodeCogsEqn 2021 10 06T101351.710 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T101549.325 [24 और 36 क ल० स० 72 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T101722.718

CodeCogsEqn 2021 10 06T101736.710 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T100048.266

हम इसे इस तरह लिख सकते हैं

CodeCogsEqn 2021 10 06T101954.775 का योज्य प्रतिलोम

CodeCogsEqn 2021 10 06T102153.081 CodeCogsEqn 2021 10 06T102416.489का योज्य प्रतिलोम CodeCogsEqn 2021 10 06T102349.755 है।]

CodeCogsEqn 2021 10 06T102532.984 [63 और 21 के ल० स० 63 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T100141.647

हम इसे इस तरह लिख सकते हैं

CodeCogsEqn 2021 10 06T103034.256 का योज्य प्रतिलोम

CodeCogsEqn 2021 10 06T103123.965 CodeCogsEqn 2021 10 06T103140.880 का योज्य प्रतिलोम CodeCogsEqn 2021 10 06T103153.066 है।]

CodeCogsEqn 2021 10 06T103412.629 [13 और 15 का ल० स० 195 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T103504.169 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T100329.456

CodeCogsEqn 2021 10 06T103725.738 [8 और 11 का ल० स० 88 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T103808.029

CodeCogsEqn 2021 10 06T104243.158

CodeCogsEqn 2021 10 06T104800.790 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T100352.3650

CodeCogsEqn 2021 10 06T105004.073

CodeCogsEqn 2021 10 06T105109.341

CodeCogsEqn 2021 10 06T105128.834 [9 और 1 का ल० स० 9 है]

CodeCogsEqn 2021 10 06T105142.470

CodeCogsEqn 2021 10 06T105156.560

CodeCogsEqn 2021 10 06T105231.684 उत्तर

3. गुणनफल ज्ञात कीजिए :

CodeCogsEqn 2021 10 06T105733.481 CodeCogsEqn 2021 10 06T105757.139 CodeCogsEqn 2021 10 06T105850.299

CodeCogsEqn 2021 10 06T105928.016 CodeCogsEqn 2021 10 06T110045.035 CodeCogsEqn 2021 10 06T110112.091

हल : CodeCogsEqn 2021 10 06T105733.481

CodeCogsEqn 2021 10 06T110343.520

CodeCogsEqn 2021 10 06T110423.328 उत्तर

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T105757.139

CodeCogsEqn 2021 10 06T120042.323 [- 9 को CodeCogsEqn 2021 10 06T120102.640 लिखिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T121009.620

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T121321.915 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T105850.299

CodeCogsEqn 2021 10 06T121533.214

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T121727.999 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T105928.016

CodeCogsEqn 2021 10 06T122034.919

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T122352.730

CodeCogsEqn 2021 10 06T110045.035

CodeCogsEqn 2021 10 06T122500.096

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T123237.325 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T110112.091

CodeCogsEqn 2021 10 06T123445.374

[दोनों परिमेय संख्याओं के अंशों को गुणा कीजिए; दोनों परिमेय संख्याओं के हरों को भी गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T123552.996

= 1 उत्तर

4. निम्नलिखित के मान ज्ञात कीजिए :

CodeCogsEqn 2021 10 06T142750.115 CodeCogsEqn 2021 10 06T142818.898 CodeCogsEqn 2021 10 06T142842.282

CodeCogsEqn 2021 10 06T143541.232 CodeCogsEqn 2021 10 06T143700.744 CodeCogsEqn 2021 10 07T081541.888

CodeCogsEqn 2021 10 06T150750.215

हल : CodeCogsEqn 2021 10 06T142750.115

CodeCogsEqn 2021 10 06T150945.657

CodeCogsEqn 2021 10 06T151046.182

[CodeCogsEqn 2021 10 06T151135.754 को CodeCogsEqn 2021 10 06T151143.668 के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 06T151153.305 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T151256.198

CodeCogsEqn 2021 10 06T151401.286

= – 6

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 06T151523.734 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T142818.898

CodeCogsEqn 2021 10 06T151730.203

CodeCogsEqn 2021 10 06T152051.469

[CodeCogsEqn 2021 10 06T152144.333 को 2 के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 06T152151.507 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T152257.904

CodeCogsEqn 2021 10 06T152316.472

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 06T153006.591 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T142842.282

CodeCogsEqn 2021 10 06T153126.664

CodeCogsEqn 2021 10 06T153141.798

[ CodeCogsEqn 2021 10 06T153848.112 को – 3 के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 06T153900.127 अथवा CodeCogsEqn 2021 10 06T153911.066 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T154041.560

CodeCogsEqn 2021 10 06T154139.449

CodeCogsEqn 2021 10 06T154154.079

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 06T154310.709 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T143541.232

CodeCogsEqn 2021 10 06T154707.388

[CodeCogsEqn 2021 10 06T154733.531 को CodeCogsEqn 2021 10 06T154746.410 है के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 06T154739.387 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 06T160136.982

CodeCogsEqn 2021 10 06T161559.276

CodeCogsEqn 2021 10 06T161614.501

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 06T162125.291 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 06T143700.744

CodeCogsEqn 2021 10 06T162247.388

[ CodeCogsEqn 2021 10 06T162441.934 को CodeCogsEqn 2021 10 06T162452.091 के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 06T162459.545 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 07T081828.358

CodeCogsEqn 2021 10 07T081849.517

इसलिए, CodeCogsEqn 2021 10 07T082252.954 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 07T081541.888

CodeCogsEqn 2021 10 07T082752.926

[CodeCogsEqn 2021 10 07T083031.082 को CodeCogsEqn 2021 10 07T083550.918 के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 07T083643.740 अथवा CodeCogsEqn 2021 10 07T083650.615 से गुणा कीजिए]

CodeCogsEqn 2021 10 07T084436.124

CodeCogsEqn 2021 10 07T085951.957

CodeCogsEqn 2021 10 07T090018.896

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 07T090204.236 उत्तर

CodeCogsEqn 2021 10 07T090551.706

[CodeCogsEqn 2021 10 07T090624.148 को CodeCogsEqn 2021 10 07T090634.569 है के व्युत्क्रम अर्थात् CodeCogsEqn 2021 10 07T090645.503 अथवा CodeCogsEqn 2021 10 07T090652.164 से गुणा कीजिए]

या CodeCogsEqn 2021 10 07T090843.577

CodeCogsEqn 2021 10 07T091244.336

CodeCogsEqn 2021 10 07T091409.776

CodeCogsEqn 2021 10 07T091452.829

इसलिए CodeCogsEqn 2021 10 07T091610.122 उत्तर

इस पोस्ट में आपको NCERT Solutions for Class 7 Maths Exercise 9.2 Chapter 9 Rational Numbers class 7 maths chapter 9 pdf solutions NCERT Class 7 Maths Chapter 9 Exercise 9.2 NCERT Solutions for Class 7 Maths Exercise 9.2 class 7 maths chapter 9 exercise 9.2 Rational Numbers class 7 maths chapter 9 exercise 9.2 question एनसीईआरटी समाधान कक्षा 7 गणित प्रश्नावली 9.2 परिमेय संख्याएँ एनसीईआरटी समाधान कक्षा 7 गणित प्रश्नावली 9.2 से संबंधित पूरी जानकारी दी गई है अगर इसके बारे में आपका कोई भी सवाल या सुझाव हो तो नीचे कमेंट करके हम से जरूर पूछें और अगर आपको यह जानकारी फायदेमंद लगे तो अपने दोस्तों के साथ शेयर जरूर करें.

NCERT Solutions for Class 7 Maths Chapter 9 परिमेय संख्याएँ Exercise 9.1
NCERT Solutions for Class 7 Maths Chapter 9 परिमेय संख्याएँ Exercise 9.2

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top